سايت تفاسیر قرآنی اهل سنت به زبان فارسی

تفسيراحمد سوره قدر

تتبع و نگارش : الحاج امين الدين «سعيدي – سعيد افغاني»

مهتمم و ديزاين: الحاج سليم عابد «پيمان»

برای مشاهده تفاسیر اهل سنت به زبان فارسی اینجا کلیک کنید.

سوره القدر 
  سوره قدر در   » مكه  » نازل شده و داراى 5 آيه است

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیم

إِنَّا أَنْزَلْنَاهُ فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ ﴿١﴾ وَمَا أَدْرَاکَ مَا لَیْلَةُ الْقَدْرِ ﴿٢﴾ لَیْلَةُ الْقَدْرِ خَیْرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ ﴿٣﴾ تَنَزَّلُ الْمَلائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ کُلِّ أَمْرٍ ﴿٤﴾سَلامٌ هِیَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ ﴿٥﴾ 

برای دانلود نسخه  pdf  اینجا کلیک کنید. 

ترجمه مؤجز:  
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
به نام الله بخشنده مهربان
«إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ» ﴿1﴾ همانا ما آن (=  قرآن ) را در شب قدر نازل کردیم،
«وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ »﴿2﴾ و تو چه فهمیدی که چیست شب قدر،
« لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ »﴿3) شب قدر بهتر است از هزار ماه،
« تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ»﴿4﴾ فرود می آیند فرشتگان و روح ( = جبرئیل ) در آن ( شب ) به دستور پروردگارشان برای (انجام )  هر کاری نازل می شوند .
«سَلَامٌ هِی حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ» ﴿5﴾ امان است، آن شب تا طلوع صبح است.

معلومات مؤجز :
نام این سوره «القدر» است ، که از اولین آیه این سوره  گرفته شده است.  سوره  قدرمکی بوده و دارای (1) رکوع ، (5) پنج آیت، (31 ) سی ویک کلمه، (115 ) یکصدو وپانزده حرف و (49) چهل ونه نقطه است.
موضوع اصلی  بحث درین سوره  همان بیان عظمت قرآن عظیم الشان است، جلال وعظمت قرآن کریم به پیمانه ایست که شب نزول آنرا « شب قدر » مسمی نموده اند.  شب ارزش، نه شب با ارزش، شبیکه خود ارزش است و معیاری برای ارزش ها، بهتر از هزار شب، بهتر از عمر یک انسان، شب سرنوشت ساز، سرنوشت ومقدرات ملت ها را این شب رقم می زند.   هرکی پاس این شب را داشت و به نعمت عظیم الهی که در این شب شامل حالش شده وقعی گذاشت و برداشت ونگهداشت و شکرش را بجای آورد ، به عزت وعظمت رسید.  هرکی به عظمت این «شب قدر » اعـتـنا نکرد، نعمتی را که این شب قدر ظرف آن بود، نشناخت و وقعی به آن نگذاشت و پاسش را نداشت، ذلیل و به عذاب الهی مواجه میگردد.
فضیلت سورهٔ قدر:
محتواى و فضیلت سورهٔ قدر طوریکه  از نام این سوره معلوم وهویدا است در قدم نخست به بیان نزول قرآن عظیم الشان در شب قدر می پردازد، و سپس در بیان اهمیت شب قدر و بركات وآثار آن توضحیات را ارائه میدارد.
نزول قرآن عظیم الشان ، در شب قدر همان شبي كه مقدرات و سرنوشت انسانها در تمام سال در آن شب تعيين مي شود دليل ديگري بر سرنوشت ساز بودن اين كتاب بزرگ آسماني است.
فضیلت شب قدر:
«شب قدر» شبى است که در آن قرآن بر پیامبر عظیم الشأن اسلام نازل شده است و فضیلت عبادت در این شب از تمام شبها بیشتر است. در این شب مقدرات یک سال انسان معین مى گردد. از با فضیلت ترین اعمال در چنین شبى «احیاء» مى باشد که به معناى پاس داشتن یک شب تا صبح است. پس جا دارد که در چنین شبى انسان از اعمال زشت خود استغفار نماید چرا که شب توبه است و خداوند در آن بندگانش را مورد اکرام خاص خود قرار مى دهد. لسان الغیب سروده است.
پیام های این سوره:
 -شب قدر، شب سلامت فکر و روح انسان  و تعالى به سوى خداوندِ سلام است. «سلام هى حتّى مطلع الفجر»
- شب قدر، شب رحمت است و میتوان  با توبه، الطاف پروردگار  را به خود جلب کرد. «سلام هى حتّى مطلع الفجر:
 - تقدیر امور از سوى الله متعال ، بر اساس سعادت بشر است، مگر آنکه او خود جز این بخواهد. «سلام هى حتّى مطلع الفجر».
تفسیر سورهٔ قدر:
‏‏« إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ ‏»‏ما قرآن را در شب ذی قیمت وبا ارزش « لیلةالقدر » فرو فرستاده‌ایم .‏
‏‏« أَنزَلْنَاهُ »:ضمیر ( هُ )  در ‏‏« أَنزَلْنَاهُ » به فهم اکثریت از مفسران به قرآن بر می‌ گردد . واشاره به آغاز نزول قرآن است. ذكر ضمیر به جای اسم ظاهر ، به خاطر شهرت و جلالت فوق‌العاده قرآن ، و جایگزین بودن آن در همه اذهان است.
خداوند، امور عالم را از طریق فرشتگان و با واسطه آنان به انجام مى‌رساند. لذا در بسیارى از آیات قرآن، فعل‌ها و ضمیرهاى مربوط به خداوند به صورت جمع آمده است. چنانکه در آغاز این سوره مى‌فرماید: «انّا انزلناه» ما قرآن را نازل کردیم.
 بر اساس نظر تعداد کثیری از مفسران ، قرآن عظیم الشان دو بار نازل شده است. یکبار به صورت یکپارچه در شب قدر که این سوره به آن اشاره دارد و بار دیگر به صورت تدریجى در مدت بیست و سه سال دوره رسالت پیامبر. تعبیرات قرآن نیز درباره نزول این کتاب آسمانى دو گونه است. برخى با کلمه  «انزلنا» از ریشه انزال به معناى نزول دفعى آمده و برخى دیگر باکلمه «نزّلنا» از ریشه تنزیل به معناى نزول تدریجى آمده است.
مفسر تفسیر «جلوه های از اسرار قرآن » مینویسد:«انزال وپائین اوردن قرآن هم به معنی فرستادن این پیام الهی از بالا به پائین است وهم پائین اوردن مستوای بلند کلام الهی به سطح فهم ودرک انسان .یعنی پروردگار با عظمت ما مستوای کلام خود را به حدی پائین آورده که برای « انسان روی زمین » قابل فهم شود .»
 « لَیلَةِ الْقَدْرِ » : شب بزرگوار و ارزشمند، شب ارزشیابی و تعیین سرنوشت، این شب بزرگوار و ارزشمند است، چون قرآن کریم  در آن نازل شده است و سراسر نور،  رحمت، خیر، بركت،  سلامت و سعادت از هر جهت است.
«‏ وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ‏»  ‏و چه چیز ی اگاهت کرد که چیست شب قدر؟ یعنی ‏تو چه می‌دانی که شب قدر كدام است؟ ( و چه اندازه عظیم است؟)
‏« مَآ أَدْرَاكَ ؟ »  تو چه می‌دانی‌ ؟ تعبیر ‏« مَآ أَدْرَاكَ ؟ » برای ما مفهوم این موضوع را می رساند  وبرای ما واضح می سازد که ، زمان و عظمت دقیق این شب را حتّی شخصی  پیامبر صلی الله علیه وسلم هم نمی‌دانسته است ، چه رسد به دیگران !‏
«‏ لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍ‏»
‏شب « لَیلَةُ الْقَدْرِ » ازجمله شب های که از هزار ماه بهتر است.‏
‏« أَلْفِ شَهْرٍ »: هزار ماه . قابل تذکر است که مراد ‏« أَلْفِ شَهْرٍ » تكثیر است نه تعیین و تحدید .
دراینکه لیلة القدر از هزار ماه بهتر قرار داده شده. بدیهی است که در آن هزار ماه هر سال یک شب، لیلة القدر می باشد، پس این محاسبه به چه صورتی می باشد. ائمه تفسیر فرموده اند که مراد از هزار ماه، آن ماههایی هستند که در آنها این شب نباشد، لذا ایرادی نمی آید. (کذا ذکره ابن کثیر عن مجاهد)
با توجه به اختلاف مطالع در ممالک و شهرهای مختلف، شب قدر مختلف می باشد و در آن هیچگونه اشکالی نیست، زیرا به اعتبار هر کجا که شب قدر بیاید در شب همانجا برکات لیلة القدر حاصل می شوند. والله سبحانه و تعالی اعلم.
یادداشت:
 هر کسی که در شب قدر نماز عشا و صبح را به جماعت ادا کرد، او نیز ثواب آن شب را دریافت، و هر کس هرچه بیشتر عبادت کند به ثواب بیشتری نایل می گردد.
در صحیح مسلم به روایت حضرت عثمان آمده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: هر کسی که نماز عشا را با جماعت ادا کرد به ثواب قیام نیم شب نایل آمده است و اگر نماز صبح را با جماعت ادا نماید، پس ثواب عبادت شب بیداری همه شب را یافته است.
‏« تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍ» ‏
‏فرشتگان و جبرئیل در آن شب با إذن پروردگارشان ، پیاپی ( به كره زمین و به سوی پرستشگران الله (ج)و عبادت كنندگان شب زنده‌دارالله(ج) ) می‌آیند برای هرگونه كاری
( كه بدان یزدان سبحان دستور داده باشد ).‏
« تَنَزَّلُ » : پیاپی نازل گردید.
 این فعل می‌تواند به معنی ماضی باشد (  شیخ محمّد عبده در تفسیر جزء عمّ )می فرماید:« الرُّوحُ »: جبرئیل . نزول فرشتگان و سردسته ایشان جبرئیل به كره زمین ، جهت دعای خیر و طلب آمرزش برای كسانی است كه شب زنده‌داری می‌نمایند و به عبادت می‌پردازند و از پروردگار با عظمت  طلب مرحمت و مغفرت می‌كنند.
‏« تنزّل الملئکة و الروح  »  مراد از روح، حضرت جبرئیل امین است. حضرت انس روایت نموده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: هرگاه شب قدر بیاید، جبرئیل با جمع بزرگی از فرشتگان به زمین فرود می آیند، و برای همه بندگان خدا از مرد و زن که به نماز یا ذکرالله مشغول باشند، دعای رحمت می کنند.
ابن کثیر در تفسیر « من کل أمر» می نویسد : در اینجا حرف «مِن» به معنای «با» است. چنان که در «یحفظونه من أمر الله» ( سوره رعد،11) «مِن» به معنای «با» به کار رفته است، یعنی فرشتگان تمام وقایع پیش آینده تقدیر در سال را با خود همراه گرفته به زمین فرود می آیند.
بعضی از مفسرین مانند مجاهد و غیره « من کل امر»  را به « سلام»  متعلق دانسته و آن را چنین معنی کرده اند که این شب از هر شر و آفت و چیزهای بد، سالم است. ( ابن کثیر )
« سَلَامٌ هِی حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ‏»
‏آن شب ، شب سلامت و رحمت ( و درود فرشتگان بر مؤمنان شب زنده‌دار ) است تا طلوع صبح .‏
‏« سَلامٌ »: سلام و درود.
مراد درود فرشتگان بر مؤمنان است كه طلب آمرزش و رحمت برای ایشان است .
سلامت:
 یعنی طاعت و عبادت در آن، موجب سلامت و در امن و امان ماندن مؤمنان از هر چیز است.
 یا این كه به معنی سالم، یعنی شبی است سالم و توأم با سلامت.
شیخ قرطبی در تفسیر خویش می نویسد : « سلام »  در اصل عبارت «هی سلام» است. لفظ «هی» حذف شده است، یعنی این سلام و سلامتی است، و کاملا خیر است، که نامی از شر در آن نیست. (قرطبی) و برخی دیگری از مفسرین  گفته اند که تقدیر عبارت «سلام هو» است، و آن را صفت
« کل امر» قرار داده اند، و معنایش اینکه این فرشتگان هر آن امری را برداشته می آیند که خیر و سلام باشد. (مظهری )
«هی حتی مطلع الفجر» یعنی این برکات لیلة القدر مختص قسمتی از شب نیست، بلکه از آغاز شب گرفته تا طلوع فجر ادامه خواهد داشت.
« مَطْلَعِ » : طلوع . دمیدن . وقت طلوع . هنگام دمیدن. مصدر میمی یا اسم زمان است.
 یادآوری : شب قدر در مناطق مختلف ، یكی است . چرا كه شب همان سایه نیم كره زمین است كه بر نیم كره دیگر می‌افتد، و این سایه همراه گردش زمین در حركت است. یك دوره كامل آن در بیست و چهار ساعت انجام می‌پذیرد. این مدّت كه تاریكی تمام نقاط زمین را به تدریج فرا می‌گیرد ، شب كامل كره زمین و شب قدر آن است كه با اختلاف چند ساعت زودتر و دیرتر، مهمان مردمان گوشه و كنار سراسر زمین می‌شود.‏
شأن نزول:
ابن ابی حاتم از مجاهد مرسلآ روایت نموده است که رسول الله صلی الله علیه وسلم وضعیت جهادگری از قوم بنی اسرائیل را ذکر فرمود که او تا هزار ماه پشت سر هم در جهاد مشغول ماند که هیچ گاه شمشیر های خویش را به زمین نمی گذاشت، مسلمانان با شنیدن آن در شگفت قرار گرفتند، بر این، سورۀ «قدر» نازل گردید، و در این، عبادت یک شب این امت را بالاتر از عبادت تمام عمر آن مجاهدین قوم بنی اسرائیل یعنی هزارماه قرار داد.
ابن جریر به روایت مجاهد واقعۀ دیگری ذکر نموده است که عابدی در قوم بنی اسرائیل بود که همه شب در عبادت مشغول بود، و به هنگام صبح به جهاد بیرون می رفت و به جهاد مشغول می شد، و بدین شکل او هزار ماه در عبادت به سر برد، بر این، خداوند متعال سورۀ «قدر» را نازل فرمود، از این، نیزمعلوم می گردد که شب قدراز خصوصیات  امت محمدی است. (مظهری)
ابن کثیر این را قول امام مالک دانسته است و بعضی از شوافع آن را قول جمهور قرار داده اند، خطابی بر این، ادعای اجماع را دارد، اما بعضی محدثین در این باره اختلاف نظر دارند. ( برای تفصیل مراجعه شود به تفسیر  ابن کثیر).
شب قدر و نـزول قـــرآن کریم:
الف:  نزول قرآن کریم :
یکی از خصوصیات  و امتیازات شب قدر این است که قرآن عظیم الشان، کتاب هدایت و راهنمای بشر و معجزه جاوید پیامبر بزرګوار  اسلام محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم  در این شب نازل شده است. که سه آیهٔ از قرآن عظیم الشان  این مطلب را مورد تایید قرار داده است :
اول:
 سوره « قدر » که می فرماید :«انا انزلناه فی لیله القدر»،
دوم :
 آیه صد و هشتاد و پنج سوره «بقره»: «شهر رمضان الذی انزل فیه القرآن».
وسوم:
 ( آیات 3 و4 سوره دخان ) که میفرماید :« إ نا آنزلنه فى لیلــة مباركة إ نا كنا منذ رین  فیها یفـــرق كل آمــــر حكیم  »( سوره  دخان آیات ۳ و۴) (ما قرآن را در شبى  مبارك  نازل  نموده ایم زیرا  همـواره  هشدار  دهنده  و انــدازه  كننده بوده ایم . در آن شب مبارك  هر امرى  طبق  حكمت خداوند تنظیم  مى شود. )
مبارک یعنی چه؟
کلمه « مبارک» در آیه متبرکه آمده است ،از ماده  بركت گرفته شده است  . یعنى  این شب ، شبی است پر  از رحمت  ، شبی است  بسیار مفید و سودمند  ، كه درآن   فراخى وزیادى نعمت  وروزى   وجود میداشته باشد.

هکذا پروردگار با عظمت ما میفرماید: «انا انز لنا ه فى لیلة القدر وما ادراك ما لیلة القدر  لیلة  القدر خیر من الف شهر »( به تحقیق  ما فرود آوردیم قرآن را در شب قدر وچه چیز مطلع ساخت ترا كه چیست شب قدر ، شب قدر بهتر است از هزار ماه ( 
خداونــد پاك   میفر ماید : « شهر  رمضان  الذى انزل فیه القرآن »( ماه رمضان  ماه ست كــه در 
آن  قرآن  فرود آورده شده است  .( سوره بقره آیه ۱۸۵ ) ودر سوره قدر میخوانیم :
« انـاانزلنا ه فى لیلة  القدر »(ما آن را در شب  قدر  نازل كردیم )  بنٱ  حكم مطلق  همین است كه شب  قدر  در ماه مبارك رمضان است . 
بنٱ  حكم مطلق  اکثریت از مفسرین همین است كه شب  قدر  در ماه مبارك رمضان است. شبى است كه  در  آن قرآن عظیم الشان  كه مبدا  تمام خیرات  وبركات  وسر چشمه  تمام نیكى ها  وخوبى ها ست ،  نزول  یافته است .

شب قدر ، شبى است ،  كه مقدرات  جهان بشریت  با نزول  قرآن  در آن استحكام  مى پذیرد ومشخص مى گردد. 
مفسرین  اسلام نزول قرآن را بردو قسم تقسیم مینمایند:
1- نزول دفعى و كلى
 2- نزول تدریجى    

نزول دفعى  یعنى قرآن عظیم الشان بطور كامل  در شب قدر  برقلب  رسول اكرم صلی علیه وسلم نازل گردیده است  ونزول تدریجىعبارت از نزولى  است كه :
 قرآن  در مدت  بیست وسه سال  به تدریج وبه مناسبت  ها  وطبق  رویداد  ها بر پیامبر  اسلام محمد صلى الله علیه وسلم  نزول یافته است.

خواننده محترم !
تعدادی از مفسرین  در تفسیر آیت  :«انا انزلناه فی لیله القدر» می نویسند : مراد از
« انزلنه » « ما قرآن را فروفرستادیم » نه این نیست که در همین شب قدر جمعآ از عرش به آسمان دنیا فرستاده شده ، ونه اینکه قرآن در شب نخستین نزول « جمعآ » بر دل پیامبر صلی الله علیه وسلم نازل شده ، این دو تو جیه بی اساس ومغایر آیات صریح قرآن است که بر نزول تدریجی قرآن بر پیامبر صلی الله علیه وسلم تاکید دارد .
تفسیر این آیه را در خود قرآن باید  جستجو کرد وهر رای که با شرح قرآن تصادم کند باید آنرا کنار بگذاریم و وقعی به آن ننمائیم .
 قرآن عظیم الشان در این مورد صریحآ می فرماید:«  وَقُرْآنًا فَرَقْنَاهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَى النَّاسِ عَلَى مُكْثٍ وَنَـزَّلْنَاهُ تَنْـزِیلا  » (سوره الاسرا ء 106 ) ( وقرآن را جزء جزء کردیم تا آنرا با درنگ بر مردم بخوانی وبا اینگونه نزولی آن فرو فرستادیم »
همچنان می فرماید : «وَقَالَ الَّذِینَ كَفَرُوا لَوْلَا نُزِّلَ عَلَیهِ الْقُرْآنُ جُمْلَةً وَاحِدَةً ۚ كَذَٰلِكَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤَادَكَ ۖ وَرَتَّلْنَاهُ تَرْتِیلًا » (سوره  فرقان :32 )( وکافران گفتند : چرا قرآن همه یکباره براو نازل نشده ؟ چنین کردیم تا دلت را با آن استوار سازیم وآنرا آرام وشیوا بر خوانیم )
این آیات بوضوح نشان می دهند که « نزول» قرآن تدریجی جز وار ، وتوآم با وقفه بوده وبر رای کسانیکه که معتقد به « نزول » یکباره قرآن اند خط بطلان می کشد.
«انزلنا » در قرآن برای «نزول » باران بطور مکرر استعال شده که بارش تدریجی ووقفه ئی باران را افاده می کند نه نزول یکباره همه آب آسمان ، یکجاودر یک وقت .
معناى قـــــدر:
مفسرین « قدر » را به معناى اندازه كردن ، معین نمودن وفیصله كردن ترجمه وتفسیر نموده اند ، یعنى  لیلة  القدر عبارت از شبى است كه خداوند متعال  در آن هر چیزى را صحیحٱ  انــدازه  مى نماید. ووقت آنرا  تعیین مى كند واحكام را نازل مى فر ماید وتقـدیر هر چیزى را  مقرر مى نماید.
« فیها یفرق كل امر حكیم . امرٱ من عند الله ...» « فیصله كرده میشود هر كار  استوار   آن ، فرود آوردیم  آنرا  به وحى كردن از نزد خویش. » ( الدخان آیات ۴ و ۵ ).
تعین شب قدر:
از تصریحات قرآن این امر تا این حد ثابت است که شب قدر در ماه مبارک رمضان می باشد، اما در تعیین تاریخ آن، اختلاف است. چهل قول در این باره است، اما در تفسیر «مظهری» آمده است که از همه این اقوال، صحیح این است که لیلة القدر در دهۀ آخر رمضان است، ولی تاریخ خاصی در این دهه آخر مشخص نیست، بلکه امکان دارد در یکی از این شبها باشد، و نیز آن در هر ماه رمضان تغییر می خورد، و از روی احادیث صحیح احتمال بیشتر این است که در شبهای طاق -  ( 21 ، 23 ، 25  ، 27 ،29  ) بیاید ، و در این تمام احادیث که در ارتباط با تعیین شب قدر آمده اند، که در آنها شبهای  طاق  ، ( 21 ، 23 ، 25  ، 27 ،29  ) ذکر شده است جمع می گردند، اگر شب قدر در این شبها دایر و در هر رمضان تغییر کند، پس همه روایات حدیث به جای خود درست و ثابت می باشند، در هیچ یکی نیازی به تاویل نمی ماند، بنابراین، بیشتر ائمۀ فقها فرموده اند که شب قدر در دهه آخر رمضان تغییر می یابد.
ابوقلا، امام مالک، احمدبن حنبل، سفیان ثوری، اسحق بن راهویه، ابوثور، مزنی، ابن خزیمه و غیره همه هم چنین فرموده اند، و روایتی از امام شافعی نیز موافق با این منقول است. روایتی دیگر از امام شافعی چنین آمده است که این شب غیر قابل تغییر است، بلکه متعین است. (ابن کثیر)
روایتی از حضرت عایشه صدیقه رضی الله عنها در صحیح بخاری آمده است که رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرمود: «تحروا لیلة القدر فی العشر الاواخر من رمضان» یعنی شب قدر را در دهه آخر رمضان جستجو کنید، و در صحیح مسلم به روایت حضرت ابن عمر آمده است که رسول خدا صلی الله علیه وسلم فرمود: «فاطلبوها فی الوتر منها» یعنی شب قدر را در شبهای طاق دهه آخر رمضان تلاش کنید. (مظهری )
در مورد اینکه شب القدردركدا م  یكى از شب هاى  رمضان  میباشد، ایا این شب واقعآ در ده اخیر رمضان وآنهم در روزها ی طاق ویاهم روز های جفت قرار دارد بحثی  است که به احادیثی نبوی باید مراجعه کرد.
ولی قبل از همه باید گفت که لیله قدر از جمله شبهای با فضیلتی است که  بر همه شبهای سال فضیلت و برتری خاصی خود را دارد بخاطر اینکه این شب قرآن ونزول قرآن میباشد .
پیامبر صلی الله علیه وسلم درباره فضیلت این شب می فرماید :«مَنْ یَقُمْ لَیْلَةَ الْقَدْرِ إِیمَانًا وَاحْتِسَابًا ‏غُفِرَ لَهُ مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِهِ». (بخاری:35) ‏«هر کس، شب قدر را بقصد ‏ثواب، زنده نگاه دارد، (یعنی آن شب را در عبادت و بندگی بسر برد)، همة گناهان گذشته اش، ‏مورد عفو قرار خواهند گرفت».‏ 
علما به دلیل وجود احادیث مختلف، در مورد تعیین شب قدر آرای متفاوتی دارند، اما بدون شک این شب در ده شب آخر رمضان و از روزهای فرد می باشد.
از عباده بن صامت رضی الله عنه روایت است که:« أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم خَرَجَ یُخْبِرُ بِلَیْلَةِ الْقَدْرِ، فَتَلاحَی رَجُلانِ مِنَ الْمُسْلِمِینَ فَقَالَ: «إِنِّی خَرَجْتُ لأُخْبِرَکُمْ بِلَیْلَةِ الْقَدْرِ، وَإِنَّهُ تَلاحَی فُلانٌ وَفُلانٌ، فَرُفِعَتْ، وَعَسَی أَنْ یَکُونَ خَیْرًا لَکُمْ، الْتَمِسُوهَا فِی السَّبْعِ وَالتِّسْعِ وَالْخَمْسِ». (بخاری:49)روزی، رسول الله صلی الله علیه وسلم تشریف آورد که شب قدر را برای ما مشخص نماید. دراین اثنا، دو تن از مسلمانان سرگرم منازعه بایکدیگر بودند. آنحضرت صلی الله علیه وسلم فرمود: «بیرون آمدم تا شما را از شب قدر با خبر سازم. با دیدن دعوای این دو نفر، مطلب را  فراموش کردم. شاید این برای شما بهتر باشد. با وجود این، شب قدر را در هفتم، نهم و پنجم جستجوکنید». (البته اینجا منظور در دهة پایانی رمضان است)
عبد الله بن عمر رضی الله عنهما روایت میکند که: «أَنَّ رِجَالاً مِنْ أَصْحَابِ النَّبِیِّصلی الله علیه وسلم أُرُوا لَیْلَةَ الْقَدْرِ فِی الْمَنَامِ فِی السَّبْعِ الأَوَاخِرِ فَقَالَ رَسُولُ اللَّهِصلی الله علیه وسلم: «أَرَی رُؤْیَاکُمْ قَدْ تَوَاطَأَتْ فِی السَّبْعِ الأَوَاخِرِ فَمَنْ کَانَ مُتَحَرِّیهَا فَلْیَتَحَرَّهَا فِی السَّبْعِ الأَوَاخِرِ». (بخاری: 2015)
چند تن از اصحاب پیامبر صلی الله علیه وسلم خواب دیدند که شب قدر، در هفت شب آخر رمضان است. رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «می بینم که خوابهای شما در باب اینکه شب قدر در هفت شب آخر رمضان می باشد، موافق یکدیگر است. پس کسی که در صدد یافتن شب قدر می باشد، آنرا در هفت شب آخر رمضان، جستجو نماید».
ابوسعید خدری رضی الله عنه میگوید:« اعْتَکَفْنَا مَعَ النَّبِیِّ صلی الله علیه وسلمالْعَشْرَ الأَوْسَطَ مِنْ رَمَضَانَ فَخَرَجَ صَبِیحَةَ عِشْرِینَ فَخَطَبَنَا وَقَالَ: «إِنِّی أُرِیتُ لَیْلَةَ الْقَدْرِ ثُمَّ أُنْسِیتُهَا أَوْ نُسِّیتُهَا فَالْتَمِسُوهَا فِی الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ فِی الْوَتْرِ...» (بخاری: 2016)
در دهة دوم رمضان با رسول الله صلی الله علیه وسلم به اعتکاف نشستیم. آنحضرت صلی الله علیه وسلم صبح روز بیستم، بیرون آمد وبه ایراد سخن پرداخت وفرمود: «شب قدر، در خواب برایم مشخص شد. ولی من آنرا فراموش کردم و یا آنرا از یادم بردند. پس آنرا در شبهای فرد دهة آخر، جستجو نمایید.
عبد الله بن عباس رضی الله عنهما روایت میکند که: أَنَّ النَّبِیَّ صلی الله علیه وسلم قَالَ: «الْتَمِسُوهَا فِی الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ مِنْ رَمَضَانَ لَیْلَةَ الْقَدْرِ فِی تَاسِعَةٍ تَبْقَی فِی سَابِعَةٍ تَبْقَی فِی خَامِسَةٍ تَبْقَی».(بخاری 2021) رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «شب قدر را در دهة آخر رمضان، یعنی در نه یا هفت یا پنج روز باقیماندة آن، جستجو کنید».
عبد الله بن عباس رضی الله عنهما در روایتی دیگر، می گوید: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلی الله علیه وسلم: «هِیَ فِی الْعَشْرِ الأَوَاخِرِ هِیَ فِی تِسْعٍ یَمْضِینَ أَوْ فِی سَبْعٍ یَبْقَیْنَ یَعْنِی لَیْلَةَ الْقَدْرِ». (بخاری: 2022)رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: «شب قدر در دهة آخر رمضان است، در نه شب و یا درهفت شب آخر آن، می باشد».
بنابراین احادیث‌ وارده‌ در تعیین‌ شب‌ قدر، مختلف‌ می‌باشد و شاید حکمت نامعلوم بودن آن شب این باشد که مومنان برای بدست آوردن ثواب و اجر عبادت در این شب حریص باشند و در ده شب آخر رمضان تلاش بیشتری را برای رسیدن به این ثواب انجام دهند؛ اما آنچه‌ که‌ اکثر علما برآنند، این‌ است‌ که‌ شب‌ قدر، شب‌ بیست‌وهفتم‌ رمضان‌ هر سال‌ می‌باشد والله اعلم.
سعی وتلاش برای دستیابی  شب قدر:
در حدیثی پیامبر صلی الله علیه وسلم آمده است :«من قام لیلة القدر ایمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه » (کسی که شب قدر را با ایمان واحتساب اجر بر پای دارد گناهان پیشین او آمرزیده می شوند)
سیرت نویسان مینویسند که شخصی پیامبر صلی الله علیه وسلم سعی وتلاشی را برای دسیابی شب قدر بخرچ میداد، واصحاب کرام را نیز در سعی  تشویق وترغیب مینمود.
از فهم احادیثی منقوله بر می اید که پیامبر صلی الله علیه وسلم برای دستیابی شب قدر در دهه آخر شهر رمضان نه تنها خودش تلاش بیشتری در نمازخواندن و قرئت قرآن و دعا خواندن می کردند که در دیگر روزهای سال چنین تلاشی نداشتند، بلکه خانواده خویش را بیدار می نمود، به امید اینکه شب قدر را دریابند.
چنانکه عایشه رضی الله عنها روایت کرده که پیامبر صلی الله علیه وسلم : « کان إذا دخل العشر الأواخر أحیا اللیل وأیقظ أهله وشد المئزر‏»(بخاری: 2024).یعنی: هنگامیکه دهه آخر رمضان، فرا می رسید، رسول الله صلی الله علیه وسلم کمرش را محکم می بست (از همسران، دوری می گزید) و شب خود را با عبادت، زنده نگه می داشت و خانواده اش را نیز بیدار می کرد.
در مسند از عباده بصورت مرفوع روایت شده است: «کسی که در جهت یافتن شب قدر، شب را بر پای دارد وموفق به درک آن شود گناهان پیشین و آینده وی آمرزیده خواهد شد».
و در مورد بعضی از گذشتگان از صحابه وتابعین وارد شده است که در دهه اخیر غسل می کردند  وخوش‌بویی استعمال می نمودند به امید این‌که با بهترین وجه بر شب قدر دستیابی نمایند.
بنآ بر مسلمانان روزه دار است تا پیروی از سیرت پیامبر صلی الله علیه وسلم وسیرت صحابه تلاش خویش برای حصول این شب مقدس بخصوص در ده اخیر رمضان بخرچ دهیم ، یقینآاین شب در دهه آخر ماه مبارک رمضان وآنهم در شب‌های طاق  می باشد، وبیش‌تر امید می رود که شب بیست وهفتم باشد. به دلیل حدیثی که مسلم از ابی بن کعب روایت می کند که فرمودند: «به خدا قسم من می دانم که آن شب چه شبی است و همانا شبی است که پیامبر ما را امر نمود آنشب را بر پا داریم وآن شب، شب بیست وهفتم می‌باشد» و أبی بر آن سوگند یاد می کرد ومی فرمود: «با دلایل ونشانه هایی که پیامبرمان ما را از آن مطلع ساخته است آفتاب د در حالی در صبح آن روز طلوع می کند که هیچ شعاعی ندارد».
حضرت بی بی عائشه می فرماید: به حضور رسول الله صلی اله علیه وسلم عرض کردم : ای رسول الله ! اگر شب قدر را دریافتم چه بگویم؟
پیامبر فرمود بگو: « اللهم إنك عفـو كریم تحب العفـــو فــاعـــف عنـــى »« خداوند ا  !  تو بسیار عفو كننده وبسیارصاحب كرمى ، عفو نمودن را مى پسندى ، پس خطا هاى مرا عفو كن ».( رواه احمد وترمذی وصححه الألبانی )
اى خـــواجه چه جـوى از شب  قدر  نشانى     
هر شب، شـب قدر است  اگر  قدر  بدانى        «سعدى شیرازى»

چرا شب قدر مشخص نشده است؟
علماء ومفسرین مینویسند که دسترسی به هر امر ارزشمند  وذیقیمت سعی وتلاش وبه اصطلاح سرمایه گزاری  خود را دارد و معروف است ، هر چه چیزی که دارایی ارزش وقیمت بیشتر باشد  قیمت  آن هم بیشتر میباشد .
گفتیم ارزش عبادت در شب قدر  بیشتر از هزار ماه است ، چیزی واضح است که دیدن وحصول به این شب کار اسان و به این سادگی هم ممکن ومیسر نیست ، اگر قرار باشد که با این سادگی انسان به این شب دسترسی پیدا کند، نصیب همه انسانها میشود، دسترسی به این جد وجهد وعبادت وزحمات بسیار میخواهد .
طوریکه مفسرین مینویسندکه علت پنهان بودن این شب در شبهای ماه مبارک رمضان و عدم وضوح شب قدر برای گستردگی و افزایش عبادت بندگان و انس بیشتر آنان با پروردگار با عظمت است .از پروردگار با عظمت میخواهیم که حصول  این شب را نصیب ما سازد.
تکرار شب قدر در هرسال:
قبل از همه باید گفت که : شب قدر اساسآ در همان سال اول نزول قرآن بوده است ولی از فحوای آیه متبرکه « تنزل الملائکه و الروح » که با  فعل مضارع است ، تکرار واستمرار این شب مقدس را میرساند ، این بدین معنی است که شب قدر منحصر به همان شب اول سال نزول قرآن نبوده ، بلکه این شب مقدس در هرسال در ماه مبارک رمضان تکرارو« فرشتگان وروح »در آن نازل  میگردد.
پس در هر سال قمرى، در ماه رمضان مبارک  رمضان شب قدرى هست با این تفاوت که در آن شب دیگر قرآن نازل نمی شود بلکه تنها فرشته و روح فرود می آیند، و رحمت الهی را بر بشر فرود می آورند ولی چگونگی آن به درستی و روشنی معلوم نیست.
عبادت شب قدر بهتر از هزار ماه است!
بعضی از ایام سال هستند که در نزد الله  ارزش،  جایگاه والا  ومقام خاصی خود را دارند، که شاخص ترین آنها شب قدر است. شبی که به اندازه یک عمر  ارزش دارد. شبی که قرآن عظیم الشان در توصیف آن می فرماید:«لیلة القدر خیر ألف شهر» (شب قدر از هزار ماه برتر است.
قرآن عظیم الشان در ( سوره قدر ) میفر ماید «انا انز لنا ه فى لیلة القدر وما ادراك ما لیلة القدر  لیلة  القدر خیر من الف شهر »( به تحقیق  ما فرود آوردیم قرآن را در شب قدر وچه چیز مطلع ساخت ترا كه چیست شب قدر ، شب قدر بهتر است از هزار ماه )
(خداونــد پاك   میفر ماید: « شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِی أُنزِلَ فِیهِ الْقُرْآنُ »(ماه رمضان  ماه ست كـه در آن  قرآن  فرود آورده شده است.( سورهٔ بقره آیهٔ ۱۸۵ )
وباز هم در سورهٔ قدر میخوانیم:  « انـا انزلنا ه فى لیلة  القدر » (ما آن را در شب  قدر  نازل كردیم )
 بنٱ مطابق حكم مطلق  قرآنی همین است كه شب  قدر در ماه مبارك رمضان است. 
حالا برای تعدادی از مسلمانان  این سوال پیدا میشود که امت های پیامبران قبلی عمر زیادی داشتند، و شاید عبادت آنان نسبت به عبادت ما بیشتر بوده  باشد ، مثلا عمر پیروان نوح علیه السلام بیش از هزار سال بود، ولی عمرم ما شاید از شصت وهفتاد سال تجاوز نخواهد کرد، بنآ هرقدر که عبادت کنیم عبادت ما  به اندازهء آنان نخواهد رسید.
ولی  اینطور نیست ، الله جلاله بر اساس لطف ورحمت خویش  بر امت مسلمان عبادت یک شب را به اندازه  هزار ماه عبادت ارزانی فرموده است . وبا زیبای خاصی گفته است «  لیلة القدر خیر من ألف شهر » شب قدر بهتر از عبادت 1000 ماه میباشد .
هرگاه 1000 را تقسیم 12 ماه کنیم مساوی میشود به 83 سال وهرگاه شخصی در شصت سال عمر خود شبهای قدر را عبادت نماید ، و 60 را ضرب 83 کنیم ، مساوی میشود به 4980  این است فضیلت وعبادت در شب قدر.
فضیلت و برتری شب  قدر:
گفتیم شب قدر بر همه شبهای سال فضیلت و برتری خاصی خود را دارد ، یکی از برتری های این شب  نزول قرآن عظیم الشان  در این شب است.
« إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَةِ الْقَدْرِ(1)وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَیلَةُ الْقَدْرِ(2)لَیلَةُ الْقَدْرِ خَیرٌ مِنْ أَلْفِ شَهْرٍ(3) تَنَزَّلُ الْمَلاَئِكَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِمْ مِنْ كُلِّ أَمْرٍ(4)سَلاَمٌ هِی حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِ(5)  ویکبار دیگر در ( آیه 3 سوره دخان ) میفرماید : « إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِی لَیلَةٍ مُبَارَكَةٍ إِنَّا كُنَّا مُنذِرِینَ » (ما قرآن را درشبی مبارك وگرامی نازل كردیم)
پیامبر صلی الله علیه وسلم  میفرماید :‏«من قام لیلة القدر إیماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه». ( رواه الجماعة إلا ابن ماجه. ‏)
«كسی كه در شب قدر براساس ایمان به خدا و امید اجر و پاداش از وی به نماز بایستد(و به عبادت مشغول شود ) گناهان گذشته او بخشیده می شود ».
بزرگترین فضیلت این شب همین است که  عبادت این یک شب، از عبادت هزار ماه، یعنی هشتاد و سه سال، بهتر است. باز برای بهتر بودن آن، حدی مقرر نیست، که چقدر بهتر است، آیا دو برابر، چهار برابر، ده برابر، صد برابر و غیره همه در این امکان دارند.
در صحیحین از حضرت ابوهریره رضی الله عنه منقول است که رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: هر کسی که در شب قدر برای عبادت برخاست، همه گناهای گذشته او عفو می گردد. از حضرت ابن عباس روایت است که نبی اکرم صلی الله علیه وسلم فرمود: تمام فرشتگان که در سدرة المنتهی اسکان یافته اند، در شب قدر همراه با جبرئیل به دنیا فرود می آیند، و هیچ مرد و زن مومن نیست که آنها را سلام نکنند، غیر از کسی که او شراب بنوشد یا گوشت خوک بخورد.
در حدیثی رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمود: هر کسی که از خیر و برکت شب قدر محروم بماند، او کاملا محروم و بدشانس است. اما نه این برای همه حاصل می گردد و نه در تحصیل ثواب و برکات شب قدر دخلی خواهند داشت، لذا نباید به فکر آنها بود.
خوانندهٔ محترم !
مطابق نصوص شرعی و جمع بندی آیات قرآن کریم چنین استفاده می شود که «شب قدر» یکی از شبهای ماه مبارک رمضان است بنآ دساتیر شرعی  به زنده داری این ده روز آخر سفارش نموده است.
 زیرا از یک سو، قرآن می فرماید: «شهر رمضان الذی انزل فیه القران» قرآن در ماه مبارک رمضان نازل شده است. و از سوی دیگر، آیه نخست سوره مبارکه قدر «انا انزلناه فی لیلة القدر» بیانگر آنست که قرآن، در شب قدر نازل شده است. بنابراین از جمع این دو آیه شریفه، به روشنی دانسته می شود که شب قدر  در ماه مبارک رمضان واقع شده است. اما  اینکه کدام شب از شب های ماه مبارک رمضان است، به روشنی معلوم نیست.روایات که در این زمینه وجود دارند شب قدر را مردد بین این شبها دانسته اند:شب اول، شب هفدهم، شب نوزدهم،  شب بیست و یکم، شب بیست و سوم، شب بیست و هفتم و شب بیست و نهم.
بعضی از روایات بر این مطلب تاکید دارند که شب قدر در دهه آخر ماه مبارک رمضان و یکی از شبهای بیست و یکم یا بیست و سوم است.
بعضی از روایات تصریح نموده اند که شب قدر شب بیست و سوم ماه مبارک رمضان  است.
از جمله در حدیثی که از حضرت بی بی عایشه رضی الله عنها روایت شده  آمده است :
 « کان إذا دخل العشر الأواخر أحیا اللیل وأیقظ أهله وشد المئزر‏» (بخاری: 2024).
«هنگامی كه ده روز آخر ماه رمضان فرا می رسید .رسول الله ص شب بیدار می ماند و خانواده اش رابیدار می كرد و سخت به عبادت مشغول می شد ».
همچنان  در مسند امام احمد و صحیح مسلم آمده: «کان یجتهد فی العشر الأواخر مالا یجتهد فی غیرها».یعنی: در دهه آخر ماه رمضان تلاش بیشتری را (در عبادت) می کردند که در دیگر روزهای سال چنین تلاشی نداشتند.
ازحضرت عایشه روایت شده است كه می فرماید :به رسول الله ص گفتم :اگر دانستم كدام شب قدر است چه بگویم ؟پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند :بگو :« اللهم انك عفو تحب العفو فاعف عنی» «پروردگارا :بی شك تو بسیار آمرزنده ای و آمرزش را دوست می داری .پس مرا بیامرز ».
علامات و نشانه های بارزه این شب:
در مورد اینکه شب قدر دارایی چه علایم خصایص ونشانی ها میباشد ، علما ء نظریات متعددی را با استناد به احادیثی نبوی ارایه داشته اند که ببرخی از این علایم ذیلآ  اشاره مینمایم :
مفسرین مینویسند: یکی از جمله علامات بارزه شب لیلة القدر  این است که آن شب شبی نسبتآ  آرام  است و شخص مؤمن دلش در این شب آرام می گیرد ورغبت اش  برای انجام کار خیربیشتر میگردد .
میگویند :  «افتاب  در صبحگاه‌ شب‌ قدر، ضعیف‌ و سرخ‌ رنگ‌ ظاهر می‌شود».
طوریکه در حدیث‌ ه‌ روایت‌ شده از حضرت جابربن‌عبدالله رضی الله عنه آمده‌ است‌: كه‌ رسول‌ الله  صلی الله علیه وسلم درباره‌ شب‌ قدر فرمودند:  «من‌ شب‌ قدر را دیدم‌ اما آن‌ را فراموشم‌ ساختند. شب‌ قدر در شبهای‌ دهه‌ اخیر رمضان‌ است‌ و شبی‌ است‌ معتدل‌، نه‌ گرم‌ و نه‌ سرد، روشن‌ و سپید، گویی‌ كه‌ در آن‌ ماهی‌ تمام‌ می‌تابد. آن ‌شب‌ شیطان‌ بیرون‌ نمی‌آید تا آن‌كه‌ صبحش‌ روشن‌ گردد».
روایت‌ شده ‌است‌ كه‌ رسول‌ الله صلی الله علیه وسلم از خانه‌ بیرون‌ شدند تا به‌ مردم‌ از شب‌ قدر خبر دهند؛ در این‌ اثنا دو مرد را كه‌ باهم‌ در كشمكش‌ بودند در برابر خود یافتند پس‌ آن‌ خبر را فراموش‌ كردند.
حكمت‌ در پنهان ‌داشتن‌ شب‌ قدر مانند حكمت‌ در پنهان ‌داشتن‌ وقت‌ وفات‌ و روز قیامت‌ است‌ تا مكلف‌ به‌ طاعات‌ رغبت ‌كرده‌ و بر سخت‌كوشی‌ و جد و جهد خود در این‌ راه‌ بیفزاید، غفلت‌ و سستی‌ نكند و بر شب‌ مخصوصی‌ تكیه‌ ننماید.
 ولى  به هر حال براى مسلمانان   بهتر این است  كه   هر شب   ماه  مبارك  را به احتمال  این كه شب قدر باشد ،  به عبادت  وقرائت  قرآن  ودعا  بگذرانند ودعا خویش را  منحصر به سه ویا چهار شب ویا هم شب هاى طاق  نسازند.
دعا های قرآنی در شب قدر:
از افضلترین دعاهایی که در شب قدر خوانده می شود، دعایی است که پیامبر صلی الله علیه وسلم به بی بی عایشه رضی الله عنها یاد دادند، چنانکه ترمذی از حضرت عایشه رضی الله عنها روایت کرده و حدیث را هم صحیح دانسته، که او گفت: گفتم: ای رسول خدا! اگر شب قدر را دانستم در آن چه (دعایی) بگویم؟ فرمود:
« قُولی: اللهمَّ إنّک عفُوُّ تُحبُّ الْعَفْو فاعْف عَنی».‏ « بگو: خداوندا! تو بخشنده ای، عفو و بخشش را دوست داری؛ پس مرا مورد عفو و بخشش قرار بده».
در شب های قدر، می توان هر دعایی را کرد. اما بهتر است دعاهایی را که در قرآن کریم ذکر شدند تلاوت نمود همچون:
«رَبَّنَا لا تُؤاخِذْنَا اِنْ نَسِینَا اَوْ اَخْطَأنَا رَبَّنَا وَ لا تَحْمِلْ عَلَینَا اِصْراً كَمَا حَمَلْتَهُ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِنَا رَبَّنَا وَ لا تُحَمِّلْنَا مَا لا‌طَاقَةَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرلَنَا وَ ارْحَمْنَا اَنْتَ مَوْلانَا فَانْصُرْنَا عَلَی القَوْمِ الكَافِرِینَ»
 و یا «رَبَّنَا لا تُزِغْ قُلُوبَنَا بَعْدَ اِذْ هَدَیتَنَا وَهَبْ لَنَا مِنْ لَّدُنْكَ رَحْمَةً اِنَّكَ اَنْتَ الوَهَّابُ»
و یا «رَبَّنَا ظَلَمْنَا اَنْفُسَنَا وَ اِنْ لَّمْ تَغْفِرْلَنَا وَ تَرْحَمْنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ الخَاسِرِینَ»
 و یا «رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ اَزْوَاجنَا وَ ذُرِّیاتِنَا قُرَّةَ اَعْینٍ وَ اجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِینَ اِمَاماً»
 و یا «رَبَّنَا اغْفِرْلَنَا وَ لاِخْوَانِنَا الَّذِینَ سَبَقُونَا بِالاِیمَانِ وَ لا تَجْعَلْ فِی قُلُوبِنَا غِلاًّ للَّذِینَ آمَنُوا ربَّنَا اِنَّكَ  رَؤفٌ رَحِیمٌ»
 و یا «رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا اِنَّكَ اَنْتَ السَّمِیعُ العَلِیم»
 و یا «رَبَّنَا اغْفِرْلِی وَ لِوَالِدَی وَ للْمُؤمِنِینَ یوْمَ یقُومُ الحِسَابْ».
و یا دعاهایی که در احادیث پیامبر اکرم ذکر شده اند همچون: «اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْألُكَ مِنَ الخَیرِ كُلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَ مَا لَمْ اَعْلَمْ وَ اَعُوذُ بِكَ مِنَ الشَّرِّ كُلِّهِ مَا عَلِمْتُ مِنْهُ وَ مَا لَمْ اَعْلَمْ»
و یا «اللَّهُمَّ اَحْسِنْ عَاقِبَتَنَا فِی الاُمُورِ كُلِّهَا وَ اَجِرْنَا مِنْ خِزْی الدُّنْیا وَ عَذَابِ الآخِرَةِ» و یا «اللَّهُمَّ اِنِّی اَسْألُكَ الهُدَی وَ التُّقَی وَ العِفَافَ وَ الغِنَی»
و یا «اللَّهُمَّ اَغْنِنِی بِالعِلْمِ وَ زَینِّی بِالحِلْمِ وَ اَكْرِمْنِی بِالتَّقْوَی وَ جَمِّلْنِی بِالعَافِیةِ»
 و یا «اللَّهُمَّ مُقَلِّبَ القُلُوبِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِكَ» و یا «اللَّهُمَّ جَنِّبْنِی مُنْكَرَاتِ الاَخْلاقِ وَ الاَهْوَاءِ»
و یا «اللَّهُمَّ اجْعَلْ حُبَّكَ اَحَبَّ الاَشْیاءِ اِلَی وَ اجْعَلْ خَشْیتَكَ اَخْوَفَ الاَشْیاءِ عِنْدِی وَ اقْطَعْ عَنِّی حَاجَاتِ الدُّنْیا بِالشَّوْقِ اِلَی لِقَائِكَ وَ اِذَا اَقْرَرْتَ اَعْینَ اَهْلِ الدُّنْیا مِنْ دُنْیاهُمْ فَاَقْرِرْ عَینِی مِنْ عِبَادَتِكَ».
ملائکه در شب قدر برای چه و بر چه کسانی فرود می ایند:  
ازخصوصیات بارز دیگر این شب   نزول ملائک و فرشتگان است. بر اساس آیه شریفه «تنزل الملائکة و الروح فیها باذن ربهم من کل امر» ( فرشتگان و روح در آن شب به اذن پروردگار شان برای تقدیر هر کار نازل می شوند.)
درمورد اینکه منظور از روح کیست؟ بعضی گفته اند: «جبرئیل امین» است که «روح الامین» نیز نامیده می شود. بعضی «روح » را به معنی «وحی» تفسیر کرده اند. به فحوای  آیه 52 سوره شوری «و کذلک َ اوحینا الیک روحا من امرنا» «همان گونه که بر پیامبران پیش وحی فرستادیم، بر تو نیز «وحی» را به فرمان خود وحی کردیم». برخی از مفسرین  روح را مخلوق عظیمی مافوق فرشتگان  می شمارند .
قابل تذکر است که :  فرشتگان بر شخص خاصی فرود نمی آیند، بلکه در شب قدر ملائکه به زمین فرود می آیند تا سلام و دعای رحمت و مغفرت بر کسانی که این شب را احیاء می کنند بفرستند، و بر دعای دعا گویان آمین می فرستند.
نزول فرشتگان نزول رحمت وبرکت الهی است، پروردگار با عظمت ما میفرماید:
 «تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ».«در آن‌ فرشتگان‌ با روح‌ به‌ اذن ‌پروردگارشان‌ فرود می‌آیند» از آسمانها به‌سوی‌ زمین‌ «برای‌ هر امری» یعنی: فرود می‌آیند برای‌ پرداختن‌ ونظم ونسق ‌ هر امری‌ که‌ خداوند آن‌ را تا سال‌ آینده‌ مقدر و به‌ آن‌ حکم‌ کرده‌است‌.
طوریکه  یاد اور شدیم روح: جبرئیل‌ علیه السلام است‌ و هرچند کلمه ‌«فرشتگان‌» شامل‌ او نیز می‌شود ولی‌ از او به ‌سبب‌ فزونی‌ شرفش‌ مخصوصآ نیز یادآوری‌ شد پس‌ این‌ از باب‌ عطف‌ خاص‌ بر عام‌ است‌.
از فواید فرود آمدن ‌فرشتگان‌ این‌ است‌ که‌ ایشان‌ در زمین‌ انواع‌ طاعاتی‌ را می‌بینند که‌ در میان‌ اهالی ‌آسمانها ندیده‌ بودند همچنین‌ آنها در زمین‌ فریاد ناله‌ و زاری‌ گنهکارانی‌ را می‌شنوند که‌ ناله‌ و زاری‌ آنها نزد خداوند دوست‌داشته‌تر از زمزمه‌ تسبیح ‌مسبحان‌ است‌ پس‌ در این‌ حال‌ به‌ یک‌دیگر می‌گویند: بیایید صدایی‌ را بشنویم‌ که ‌نزد پروردگار ما دوست‌داشته‌تر از تسبیح‌ ما می‌باشد».
اعمالی که در شب قدر بایدانجام یابـد: 
اکثریت مطلق مفسرین ،محدثین وعلماء بر این امر معتقد اند که : سنت است که روزه داران بر امر اعتکاف در ده آخر ماه رمضان بمنظور برخورداری از خیر و پاداش و دریافتن شب قدر انجام گیرد است.
 و مستحب است که شخص معتکف به عباداتی مانند نماز ، تلاوت قرآن و سبحان الله والحمدلله و لا إله الا الله و الله اکبر گفتن و طلب مغفرت ، صلوات بر پیامبرصلی الله علیه وسلم  ، دعا کردن ، بحث و گفتگوی علمی و مانند اینها مشغول سازد .
و مکروه است که اعتکاف کننده خودش را با سخنان و اعمال بیهوده سرگرم کند همانطور که ساکت ماندنش به گمان اینکه سکوت، او را به خدا نزدیک می‌کند مکروه است».
 نزول همه کتب آسمانی در رمضان:
در حدیثی راکه حضرت ابوذر غفاری روایت نموده است که می فرماید که رسول الله  صلی الله علیه وسلم فرمود: صحیفه های حضرت ابراهیم به تاریخ سوم رمضان، تورات در تاریخ ششم، انجیل در تاریخ سیزدهم و زبور در تاریخ هجدهم رمضان نازل گردیده است، و قرآن کریم به تاریخ بیست و چهارم رمضان بر رسول الله صلی الله علیه وسلم نازل شده است .
نزول فرشتگان برای اشخاص معین است:
نزول فرشتگان در شب قدر برای شخص معین وخاصی صورت نمی گیرد ،بلکه در شب قدر ملائکه به زمین فرود می آیند تا سلام و دعای رحمت و مغفرت بر کسانی که این شب را احیاء می کنند بفرستند، و بر دعای دعا گویان آمین می فرستند.
نزول فرشتگان نزول رحمت وبرکت الهی است، همانطوریکه فرشتگان در موقع تلاوت قرآن وحلقه های علم نازل می شوند وبالهایشان را برای طالب علم می گسترانند .« تَنَزَّلُ الْمَلَائِکَةُ وَالرُّوحُ فِیهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن کُلِّ أَمْرٍ».«در آن‌ فرشتگان‌ با روح‌ به‌ اذن ‌پروردگارشان‌ فرود می‌آیند»از آسمانها به‌سوی‌ زمین‌ «برای‌ هر امری» یعنی: فرود می‌آیند برای‌ پرداختن‌ نظم ونسق ‌ هر امری‌ که‌ خداوند آن‌ را تا سال‌ آینده‌ مقدر و به‌ آن‌ حکم‌ کرده‌است‌.
کدام انسان ها از فرشته ها برتر هستند؟
البته در این شکی نیست که پیامبر اسلام  محمد مصطفی صلی الله علیه وسلم افضل مخلوقات و باشرفترین آنهاست، و فضیلت او از تمامی انسانها و فرشتگان و اجنه بالاتر است، و شک و تردیدی در این امر مسلم وجود ندارد.
اما در مورد غیر پیامبر اسلام صلی الله علیه وسلم و ملائکه نظراتی وجود دارد:
نظیریه اول:
نظریه اول اینست که انسانها از ملائکه افضلتر هستند.
علما که بر افضل بودن  انسان نسبت به ملائکه حکم میکنند ، استدلال می اورند که خداوند متعال به ملائکه امر نمود که بر آدم سجده ببرند و لذا گفته اند که این دلیل بر تفضیل انسان بر ملائکه است ؛ آنجا که فرمود: « وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلاَئِکَةِ اسْجُدُواْ لآدَمَ فَسَجَدُواْ» (سوره بقره 34). یعنی: و (یاد کن) هنگامی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده کنید!» همگی سجده کردند.
نظریه دوم:
نظریه دوم اینست که : ملائکه نسبت به انسانها افضلتر هستند.این تعداد از علما  استدلال به حدیثی پیامبر صلی الله علیه وسلم می نماید که فرموده است :
«یَقُولُ اللَّهُ تَعَالَی: أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِی بِی، وَأَنَا مَعَهُ إِذَا ذَکَرَنِی، فَإِنْ ذَکَرَنِی فِی نَفْسِهِ ذَکَرْتُهُ فِی نَفْسِی، وَإِنْ ذَکَرَنِی فِی مَلإٍ ذَکَرْتُهُ فِی مَلإٍ خَیْرٍ مِنْهُمْ، ..». (بخاری:7405)یعنی: «خداوند متعال می فرماید: من با بنده ام بر اساس گمانی که به من دارد، رفتار می نمایم. و هنگامی که مرا یاد می کند، من با او هستم. پس اگر در تنهایی مرا یاد کند، من هم او را در تنهایی، یاد خواهم کرد. و اگر مرا در میانجمع، یاد کند، من او را در میان جمع بهتری (یعنی ملائکه)، یاد خواهم کرد..».
و منظور از یاد کردن ذاکرین در میان جمع بهتری، یعنی جمع ملائکه! و این را می رساند که ملائکه از انسانها برترند.
نظریه سوم :
نظریه سوم اینست که :ملائکه به اعتبار اینکه زودتر از انسانها خلق شده و از نور خلق شده اند و اهل استکبار و سرپیچی نیستند، و در آنچه خدا بدانها امر می کند سرپیچی نمی کنند، و آنچه که بدانها امر شود انجام می دهند و اهل شهوت نیستند و بندگانی مکرم نزد الله تعالی می باشند، لذا از این جهت آنها افضلتر هستند.
 ولی انسانها به اعتبار آنکه محل رضای خدا قرار می گیرند و مورد کرامت پروردگار هستند و ملائکه در بهشت آنها را مسرور می کنند، و بر آنها سلام می دهند، از این جهت انسانها از ملائکه افضلتر هستند. (و این نظر شیخ الاسلام ابن تیمیه است).
نظریه چهارم :
نظریه چهارم نظریه  سکوت! است  یعنی هیچیک را بر دیگری نه تفضیل می دهند و نه عکس آن، (و این قول شیخ ابن عثیمین است).
زیرا پرداختن به این مسئله (یعنی بیان افضلتر بودن ملائکه یا انسانها) نه مفید است و نه نیازی بدان می رود، و نفعی برای شخص مسلمان ندارد، پس بهتر است از پرداختن به این موضوعات خودداری نمود، زیرا صحابه  رسول خدا صلی الله علیه وسلم که از هر کسی نسبت به علم و ایمان حریصتر بودند هرگز وارد این مباحث نشده و از خود و یکدیگر نپرسیده اند که آیا ملائکه افضلتر است یا انسانها؟! و چیزی که صحابه در مورد آن سکوت کرده اند، بهتر است ما نیز سکوت کنیم چرا که یک قاعده  شرعی وجود دارد که باید بدان توجه کرد و آن اینست که: «در هر چیزی از مسائل دین که صحابه در آن مورد سکوت کرده اند، بدان که پرداختن به آن چیز جزو فضولی محسوب شده و نیازی به آن نیست». زیرا آنچه که برای ما لازم است باید از طریق کلام الله و سنت نبوی و یا صحابه اخذ شوند، و هرگاه در یک مسئله  دینی آنرا در یکی از این سه طریق نیافتیم، پس باید دانست که آن چیز جزو دین نیست و لذا پرداختن به آن بی مورد است. (نگاه کنید به: شرح العقیدة السفارینیة؛ علامه ابن عثیمین، صفحه 605).
و بنظر می رسد که حکم بر تفضیل انسان و ملائکه امری غیر ضروری است، یعنی دانستن به این مسئله نیازی نیست و بهتر است از پرداختن به آن خودداری کنیم و بگوییم: خدا آگاهتر است والسلام!
آیا واقعاً  شیطان معلم ملائکه بود:
در مورد اینکه آیا واقعآ ابلیس معلم ملائکة و فرشتگان  بوده باشد، هیچ دلیلی از کتاب و سنت صحیح مبنی بر این امر در شرع وجود ندارد، از اینرو نمی توان بدون دلیل این ادعا را مطرح کرد و هرکس چنین می گوید یا باید دلیل از کتاب و سنت بیاورد و یا آنکه بدون علم سخن نگوید چرا که خداوند متعال می فرماید: « وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً» (سوره اسراء 36)یعنی: «و چیزی‌ را که‌ بدان‌ علم‌ نداری‌ دنبال‌ نکن‌» به‌ این‌ ترتیب‌، خدای‌ متعال‌ نهی ‌می‌کند از این‌که‌ انسان‌ چیزی‌ بگوید یا به‌ چیزی‌ عمل‌ کند که‌ به‌ آن‌ علم‌ ندارد. همچنین‌ این‌ معنی‌، شامل‌ گواهی‌ دروغ‌، سخن‌ دروغ‌، افترا و طعن ‌زدن‌ به‌ دیگران‌، جست‌وجوی‌ عیوب‌ مردم‌، دگرگون‌ کردن‌ حقایق‌ علمی‌، جعل‌ اخبار وغیر این‌ از دغلبازی‌ها، تقلب‌ها و اعمال‌ مبتنی‌ بر حدس‌ و تخمین‌ و گمان‌ نیزمی‌شود. «زیرا گوش‌ و چشم‌ و قلب‌، همه ‌مورد پرسش‌ واقع‌ خواهند شد»یعنی‌: از صاحب‌ آنها پرسیده‌ می‌شود که‌ این‌ حواس‌ خود را در چه‌ راهی‌ به‌کار گرفته‌ است‌ زیرا حواس‌ انسان‌ آلات ‌وابزاری‌ اند که‌ اگر او آنها را در خیر به‌کار گیرد، سزاوار دریافت‌ پاداش‌ است‌ و اگر آنها را در شر به‌کار گیرد، سزاوار عقاب‌ می‌باشد. به‌قولی‌: خداوند عزوجل این‌ اعضا را در هنگام‌ پرسش‌ از آنها به‌ نطق‌ می‌آورد و آنها از آنچه‌ که‌ صاحبشان‌ انجام‌ داده‌ است‌ خبرمی‌دهند. چنان‌که‌ آیات‌ و احادیث‌ گواه‌ این‌ حقیقت‌ است‌.
آنچه که بعضی از علما فرموده اند اینست که ابلیس جزو مقربان درگاه الهی بوده است، یعنی هرچند که او خود ملائکه نبود و از جنس جن بود ولی در میان ملائک مقرب قرار داشت.
الله تعالی در قرآن چنین می فرماید: « إِذْ قَالَ رَبُّکَ لِلْمَلَائِکَةِ إِنِّی خَالِقٌ بَشَرًا مِن طِینٍ* فَإِذَا سَوَّیْتُهُ وَنَفَخْتُ فِیهِ مِن رُّوحِی فَقَعُوا لَهُ سَاجِدِینَ* فَسَجَدَ الْمَلَائِکَةُ کُلُّهُمْ أَجْمَعُونَ* إِلَّا إِبْلِیسَ اسْتَکْبَرَ وَکَانَ مِنْ الْکَافِرِینَ* قَالَ یَا إِبْلِیسُ مَا مَنَعَکَ أَن تَسْجُدَ لِمَا خَلَقْتُ بِیَدَیَّ أَسْتَکْبَرْتَ أَمْ کُنتَ مِنَ الْعَالِینَ* قَالَ أَنَا خَیْرٌ مِّنْهُ خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَخَلَقْتَهُ مِن طِینٍ* قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا فَإِنَّکَ رَجِیمٌ »(سوره ص 71-77) یعنی: و به خاطر بیاور هنگامی را که پروردگارت به فرشتگان گفت: «من بشری را از گل می‏آفرینم!هنگامی که آن را نظام بخشیدم و از روح خود در آن دمیدم، برای او به سجده افتید!»
در آن هنگام همه فرشتگان سجده کردند، جز ابلیس که تکبّر ورزید و از کافران بود!گفت: «ای ابلیس! چه چیز مانع تو شد که بر مخلوقی که با قدرت خود او را آفریدم سجده کنی؟! آیا تکبّر کردی یا از برترینها بودی؟! (برتر از اینکه فرمان سجود به تو داده شود!)» گفت: «من از او بهترم؛ مرا از آتش آفریده‏ای و او را از گل!»فرمود: «از آسمانها (و صفوف ملائکه) خارج شو، که تو رانده درگاه منی!
بنابراین بر اساس قولی، ابلیس از میان ملائک مقرب رانده شد و بعدها نیز از بهشت خارج گردید. چنانکه علامه سعدی در تفسیر خود نوشته: « قَالَ فَاخْرُجْ مِنْهَا» خداوند به ابلیس گفت: از آسمان و جایگاه ارزشمند بیرون برو، « فَإِنَّکَ رَجِیمٌ» چرا که تو مطرود و رانده شده از رحمت الهی هستی.
و می فرماید: «وَإِذْ قُلْنَا لِلْمَلَائِکَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا إِلَّا إِبْلِیسَ کَانَ مِنَ الْجِنِّ»(سوره کهف 50)
یعنی : به یاد آرید زمانی را که به فرشتگان گفتیم: «برای آدم سجده کنید» آنها همگی سجده کردند جز ابلیس که از جن بود.
و از این آیه می توان به این مطلب پی برد که ابلیس در میان ملائک بوده است ولی هیچیک از نصوص قرآنی به این امر اشاره نکرده اند که ابلیس معلم ملائک بوده باشد. بنابراین ما نیز این ادعای باطل را مردود می دانیم و به همه ی مسلمانان تابع کتاب و سنت می گوییم که از باورها و اعتقادات بدون دلیل دوری و حذر نمایید.
تفاوت بین ملائکه و جـن :
در بین  ملائکه و جن تفاوت‌های مختلفی ومتعددی است از جمله :
1- در اصل خلقت‌شان که جنیات از آتش سوزان و فرشتگان از نور آفریده شدند.
2- فرشتگان بنده گانی مطیع، فرمانبردار، مقرب و مورد احترام خداوند می‌باشند، چنانچه خداوند می‌فرماید: « بَلْ عِبَادٌ مُّکْرَمُونَ * لَا یَسْبِقُونَهُ بِالْقَوْلِ وَهُم بِأَمْرِهِ یَعْمَلُونَ»(الأنبیاء: 26 – 27). «فرشتگان بندگان محترمی هستند، آنها در سخن‌گفتن بر خدا پیشی نمی‌ گیرند،  و تنها به فرمان او کار می‌کنند».
و نیز می‌فرماید: « لَا یَعْصُونَ اللَّهَ مَا أَمَرَهُمْ وَیَفْعَلُونَ مَا یُؤْمَرُونَ » ( سوره التحریم: 6). «از خدا در آنچه به آنها دستور دهد نافرمانی نمی‌کنند، و همان چیزی را انجام می‌دهند که بدان مأمور شده اند».
اما جنیات، بعضی از آنها مؤمن و بعضی کافر می‌باشند، چنانچه خداوند تبارک و تعالی از آنها در قرآن خبر داده، می‌فرماید: « وَأَنَّا مِنَّا الْمُسْلِمُونَ وَمِنَّا الْقَاسِطُونَ »( سوره الجن: 14).«در بین ما، فرمانبرداران و منحرفان و بیدادگرانند».
بعضی از آنها مطیع و فرمانبردار و بعضی نیز گنهکار هستند، و خداوند در این باره می‌فرماید: « وَأَنَّا مِنَّا الصَّالِحُونَ وَمِنَّا دُونَ ذَلِکَ »( سوره الجن: 11).
«و بعضی از ما تسلیم فرمان خدا و پرهیزگارند، و بعضی از ما جز این، (یعنی نافرمان و بی‌دین)». و بسیاری دیگر از آیات قرآن که در این باره وارد شده است.
اسمای فرشته که مسؤل حمل عرش الهی انـد:
ملائکه هایی هستند که حامل عرش می باشند: « الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَیُؤْمِنُونَ بِهِ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا» (سوره  غافر 7) «کسانی که عرش با عظمت الهی را حمل می کنند، و آنهایی که پیرامون عرش به تسبیح و ستایش پروردگارشان مشغولند، هم خود به خدا ایمان دارند و هم برای اهل ایمان از خدا آمرزش و مغفرت می طلبند» و می‌فرماید: « وَیَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمَانِیَةٌ » (سوره  حاقه 17)
«عرش پروردگارت را در آن روز (یعنی قیامت) هشت ملائکه حمل میکنند».تعدادی از علما می گویند: کسانی که اطراف عرش هستند ملائکه های مقرب هستند و ایشان با آنکه حامل عرش هستند اشرفترین ملائکه می باشند.( تفسیر ابن کثیر (7 / 120) .
اما اسم آن ملائک در کتاب و سنت وارد نشده است و بیشتر بنام ملائکه ی «حمل کننده گان عرش» مشهورند و لذا ما نیز به همین اصطلاح اکتفا می کنیم؛ بصورت کل گفته می توانیم که ملائکه  جزو موجودات غیبی هستند که الله عزوجل آن ها را خلق کرده و خداوند آن ها را فرمانبردار و خاضع قرار داده است و هر یک از آن ها وظایفی دارند که خداوند آن ها را مخصوص انجام آن وظایف کرده است.
اما نام برخی از ملائکه در کتاب و سنت آمده اند که از جمله:
جبریل  : مسئول وحی ، اسرافیل، مسئول نفخ صور و یکی از حمل کنندگان عرش، میکائیل  مسئول باران و نباتات، مالک، هاروت و ماروت، رضوان، منکر و نکیر، و کسانی دیگر که در اسامی آنها در نصوص بیان شده است.
و همچنین آنچه نصوص از آن با وصف خبر داده است: مانند رقیب و عتید(مراقب و نگهبان)، یا به وسیله وظیفه آنها مانند ملک الموت (ملائکه مرگ) و ملک الجبال (ملائکه کوهها) یا آنچه را که نصوص به ذکر وظایفشان بصورت مجمل می پردازد مانند: حملة العرش (حمل کنندگان عرش) و الکرام الکاتبین(نویسندگان بزرگوار) و الموکلین بحفظ الخلق (مسئول حفظ خلق)، الموکلین بحفظ الاجنة و الارحام(مسئول حفظ نطفه در داخل رحم)، طواف البیت المعمور(ملائکه مسئول طواف بیت المعمور)، ملائکة السیاحین (ملائکه هایی که در زمین می‌گردند) و ملائکه های دیگری که الله و رسولش صلی الله علیه وسلم از آن خبر داده اند.و واجب است که به صورت مفصل به تمام آنهایی که ذکرشان با نام و صفت و وظایف در اخبار آمده ایمان داشته باشیم و تصدیق کنیم.

آیا ملائکه جسم هستند؟
به اساس این فرموده پروردگار با عظمت گفته می توانیم که بلی که ملائکه جسم هستند  « جَاعِلِ الْمَلَائِکَةِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَةٍ»  «ملائکه را پیام رسان فرستادگان به سوی انبیاء گردانیده است ملائکه هایی که دارای بالهای دوگانه هستند» و پیامبر صلی الله علیه وسلم جبریل را بر صورت اصلی خود که بر آن خلق شده و دارای ششصد بال می باشد دیده است. همان گونه که صفت وخبر آن در حدیثی بخاری شریف آمده است.

هر انسان دارای دو فرشته است:
بر هر یك از انسانها دو فرشته مأموریت دارد، یكى بر سمت راست حسنات و نیكی هاى او را مینویسد، و دیگرى در سمت چپ او بدیها را مینویسد، چنانكه پروردگار با عظمت ما می فرماید :  « إذ یتلقى المتلقیان عن الیمین وعن الشمال قعید ما یلفظ من قول إلاَّ لدیه رقیب عتید.» (سوره ق 17 ـ 18) . (دو فرشته گفتار و كردار شخص را دریافت می دارند   و آنرا ثبت مى كنند، یكى از دسـت راست و دیگرى از دست چپ نشسته و همنشین او هستند، هر كلمه   كه بر زبان براند (از خیر و شر) آنرا مینویسند و مراقب و حاضر حال اواند) . این فرشتگان در سفر و در إقامت با انسان هستند، و در تمامى أحوال، در نماز در سجود با او هستند و او را ترك نمیكنند مگر در بعضى از حالات خاصى مانند قضاى حاجت، و آنان گفتار و كردار او را می ىنویسند .

فرشتگان نیت و قصد انسانها را می  نویسند:
در حدیث صحیح وارد شده ،است كه فرشتگان حتی نیت و قصد ، انسان و آنچه در قلب بنى آدم بگزرد، ویا آنچه ،او در قلب میگوید، و آنچه نیت میكند كه آنرا انجام دهد فرشته آنرا مینویسد .
به همین خاطر انسان اگر نیت نیك نماید ثوابش به او میىرسد، و بر نیت بد نیز مجازات میشود، زیرا نیت عمل قلبى است .
فرشتـگان مأمورند بر انسان از وقتى كه به سن بلوغ برسد تا اینكه از دنیا برود و آنان آنچه در دنیا از نیت و كردار و گفتار انجام داده می نویسند. 

صدق الله العظیم و صدق  رسوله نبی الکریم

فهرست :
تـرجـمـه  
معلومات مؤجز
فضیلت سوره قدر
فـضـیلت شب قـدر
پیام های این سوره
 تفسیر سوره قـدر
شأن نـزول
شب قدر  و نـزول قـــرآن 
الف:  نزول قرآن
معناى قـــــدر
تعین شب قدر
سعی وتلاش برای دستیابی  شب قدر
چرا شب قدر مشخص نشده است؟
تکرار شب قدر در هرسال  
عبادت شب قدر بهتر از هزار ماه است
فضیلت وبرتری شب  قدر
علامات ونشانه های بارزه این شب
دعا های قرآنی در شب قدر
ملائکه در شب قدر برای چه و بر چه کسانی فرودمی اید  
اعمالی که در شب قدر بایدانجام یابد
 نزول همه کتب آسمانی در رمضان
نزول فرشتگان برای اشخاص معین است
کدام انسان ها از فرشته ها برتر هستند؟
آیا واقعآ  شیطان معلم ملائکه بود
تفاوت بین ملائکه و جن
اسمای فرشته که مسول حمل عرش الهی اند
آیا ملائکه جسم هستند؟
هر انسان دارایی دو فرشته است
فرشتگان نیت و قصد انسانها را می  نویسند

منابع و مأخذ های عمده:
- تفسیر وبیان کلمات قرآن کریم (تالیف شیخ حسنین محمد مخلوف واسباب نزول علامه جلال الدین سیوطی ترجمه از عبد الکریم ارشد فاریابی
- تفسیر انوار القرآن - نوشته: عبدالرؤ ف مخلص هروی
 -فیض  الباری شرح صیح البخاری  داکتر عبد الرحیم فیروز هروی
- تفسیر طبری - امام المفسرین 
- تفسیر المیزان
- تفسیر پرتوی از قران
-  تفسیر القرآن الکریم - ابن کثیر (متوفی سال 774 هـ)
- امام سیوطی کتاب   »اسباب النزول  »
- مفردات الفاظ القرآن،از راغب اصفانی
- جلوه های از اسرار قرآن مهندس حکمتیار
- تفسیر معارف القران  مولف حضرت علامه مفتی محمد شفیع عثمانی  دیوبندی مترجم مولانا محمد یوسف حسین پور 
- تفسیر فی ظلال القرآن/ سید قطب (متوفی سال 1387 هـ)
- تفسير نور تألیف دکتر مصطفی خرّم دل
- تفسیر کابلی
- صحیح مسلم
- صحیح البخاری

 برای مشاهده دیگر تفاسیر بر روی سوره های زیر کلیک کنید.

تفسیر احمد سوره نبأ

تفسیر احمد سوره نازعات

تفسیر احمد سوره  عبس

تفسیر احمد سوره تکویر

تفسیر احمد سوره انفطار

تفسیر احمد سوره مطففین

تفسیر احمد سوره انشقاق

تفسیر احمد سوره بروج

تفسیر احمد سوره طارق

تفسیر احمد سوره اعلی

تفسیر احمد سوره غاشیه  

تفسیر احمد سوره فجر

تفسیر احمد سوره بلد

تفسیر احمد سوره شمس

تفسیر احمد سوره لیل

تفسیر احمد سوره ضحی

تفسیر احمد سوره شرح

تفسیر احمد سوره تین

تفسیر احمد سوره علق

تفسیر احمد سوره قدر

تفسیر احمد سوره بینه

تفسیر احمد سوره زلزله

تفسیر احمد سوره عادیات

تفسیر احمد سوره قارعه

تفسیر احمد سوره تکاثر

تفسیر احمد سوره عصر

تفسیر احمد سوره همزه

تفسیر احمد سوره فیل

تفسیر احمد سوره قریش

تفسیر احمد سوره ماعون

تفسیر احمد سوره کوثر

تفسیر احمد سوره کافرون

تفسیر احمد سوره نصر

تفسیر احمد سوره مسد

تفسیر احمد سوره اخلاص

تفسیر احمد سوره فلق

تفسیر احمد سوره ناس 

شما نيز نظري براي اين مطلب ارسال نماييد:

ارسال نظر خصوصی

ذخیره مشخصات